Dojrzałość zawodowa i społeczna pielęgniarek i położnych, zauważalne, trwające od lat uzasadnione niezadowolenie związane z bardzo wysoką odpowiedzialnością za życie i zdrowie pacjenta, bez gwarancji bezpiecznego wykonywania zawodu przy zaniżonych zarobkach, niepozwalających dobrze żyć i pracować, były powodem podjęcia decyzji o powołaniu pierwszego w kraju związku zawodowego zrzeszającego wyłącznie pielęgniarki i położne.

Kolebką Związku była zakładowa organizacja związkowa przy Szpitalu Wojewódzkim we Włocławku. W dniu 24 kwietnia 1992r. zarejestrowano w sądzie pierwszy Regionalny Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych z siedzibą we Włocławku, który jako pierwsza organizacja związkowa, niezależnie od działań na terenie zakładu pracy i regionu, wystąpiła do ówczesnej Premier Rządu, Pani Hanny Suchockiej z wnioskiem o poprawę warunków pracy i płacy i wprowadzenia taryfikatora płac.

Kolejne lata to ciężki czas poszukiwań rozwiązań dla organizacji, a dla działaczy intensywna praca związana z promocją Związku. Powstają kolejne organizacje związkowe w kilkudziesięciu miastach na terenie Polski.

27 kwietnia 1995 r. zarejestrowano Komitet Założycielski Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, w którego skład weszły zaangażowane pielęgniarki z kolebki Związku – Szpitala Wojewódzkiego z Włocławka: Bożena Banachowicz, Janina Kącka, Danuta Matrejek, Sabina Palasek, Wanda Piekarska, Elżbieta Jakielska, Władysława Kruszczyńska, Anna Turek, Ewa Obuchowska. W 1996 r. we Włocławku obył się I Krajowy Zjazd Delegatów OZZPiP, na którym określono program oraz wybrano Zarząd Krajowy. Pierwszą Przewodniczącą Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych została Bożena Banachowicz.

Rozpoczęła się działalność Zarządu Krajowego. Liczne negocjacje, rozmowy, uzgodnienia, konsultacje w Parlamencie, Ministerstwie Zdrowia, Ministerstwie Pracy. Dochodzi do pierwszych akcji protestacyjno-strajkowych:

  • Październik 1997 – Wiec pod Ministerstwem Zdrowia;
  • Grudzień 1998 – Ogólnopolski marsz protestacyjny w Łodzi;
  • Grudzień 1998 – Wiec protestacyjny pielęgniarek i położnych z Wybrzeża;
  • Grudzień 1998 – Strajk w Poznaniu.

Wieloletnie zaniedbania były tak duże, że mimo wielu działań, protesty i strajki nadal nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. 22 Stycznia 1999 dochodzi do pikiety przez Sejmem, po której ponownie rozpoczynają się rozmowy z Ministerstwem Zdrowia. Z uwagi na fakt, że Ministerstwo Zdrowia nie dostrzega potrzeby zmiany, delegacja Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek
i Położnych, po rozmowach podejmuje decyzję o pozostaniu w gmachu Ministerstwa i rozpoczyna głodówkę. Skutkiem tego, w dniu 28 stycznia 1999 r. przedstawiciele rządu podpisują porozumienie z głodującymi pielęgniarkami, deklarując podwyżkę wynagrodzeń o 2% powyżej inflacji.

Kolejny protest OZZPiP rozpoczął się 20 maja 1999 r. od głodówki i okupacji Ministerstwa Pracy
i Polityki Socjalnej. Powodem konfliktu był brak realizacji postanowień Porozumienia z 28 stycznia 1999. Po bezskutecznych negocjacjach z Rządem, w nocy z 1 na 2 czerwca, policja usunęła głodujące pielęgniarki i położne z siedziby Ministerstwa Pracy. W odpowiedzi na to rozpoczęła się pikieta i głodówka pod MPiPS na ulicy Brackiej, która trwała aż do lipca.

Równolegle, od 14 czerwca 1999, na poziomie Regionów rozpoczęły się okupacje Kas Chorych. 23 czerwca 1999 r. OZZPiP zorganizował ponad 30 tysięczną demonstrację w Warszawie. Nie spowodowało to jednak żadnej reakcji ze strony rządu.

Dlatego od 1 lipca 1999 r. rozpoczęto okupację Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, zaś od 6 lipca rozpoczęły się okupacje i głodówki w szpitalach, nie powodujące jednak żadnych przeszkód w pracy szpitali.

Przełomem była demonstracja 9 lipca, która trwała całą noc do rana 10 lipca. W jej wyniku rozpoczęły się rozmowy i 11 lipca podpisano porozumienie uzupełnione porozumieniem z 22 lipca 1999 r. Brak realizacji podwyżek spowodował, że protesty wznowiono we Wrześniu 1999 r., które wygasły w październiku tego samego roku.

Nowa fala protestów zapoczątkowana została 14 września 2000 r. demonstracją Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych przed Sejmem, w trakcie której zapowiedziano rozpoczęcie protestów. Akcje protestacyjne OZZPiP rozpoczęły się w październiku 2000 r. w województwach pomorskim i łódzkim. W listopadzie strajki rozszerzyły się na inne województwa.

5 grudnia 2000 r. odbył się w całym kraju strajk ostrzegawczy, trwający do 2 do 4 godzin zaś od 13 grudnia 2000 r. Zarząd Krajowy OZZPiP ogłosił strajk generalny, w którym wzięło udział ponad dwieście szpitali. Dodatkowo, ponad 500 pielęgniarek z Regionu Mazowieckiego OZZPiP rozpoczęło okupację Ministerstwa Zdrowia. Niezależnie od okupacji Ministerstwa, nie przerwanej w okresie Świąt Bożego Narodzenia, organizowano okupacje siedzib Kas Chorych, Urzędów Wojewódzkich, blokadę głównych ulic Warszawy, blokadę dziewięciu przejść granicznych, dróg krajowych i międzynarodowych a także przejść kolejowych. Akcja strajkowa zakończona została w styczniu 2001 r. po podpisaniu przez Prezydenta nowelizacji ustawy o negocjacyjnym kształtowaniu wynagrodzeń, która gwarantowała pracownikom ochrony zdrowia podwyżkę wynagrodzeń o 203 zł.

Ustawa ta w istocie okazała się „bublem legislacyjnym”. Potwierdzeniem tego są liczne wygrane przez pracowników wspieranych przez OZZPiP sprawy sądowe, które zaskutkowały wielotysięcznymi odszkodowaniami dla pracowników i utratą płynności finansowej szpitali, za co odpowiedzialność ponosi rząd. Dodać należy, że na procesy sądowe zdecydowała się niestety zbyt mała liczba pielęgniarek i położnych. Według danych Ministerstwa Zdrowia, zagwarantowane ustawowo podwyżki wypłacono zaledwie w 15,6% zakładów opieki zdrowotnej w Polsce. Stało się to przyczyną dalszych konfliktów w ochronie zdrowia w drugiej połowie 2001 r.

W kolejnych latach działalności, Związek podejmował decyzje w obronie godności naszych zawodów. Opracowano i przedstawiono stronie rządowej i parlamentarnej uregulowania prawne, na mocy których mogły ulec poprawie warunki zatrudnienia, pracy i zabezpieczeń społecznych. Określono tematy do rozmów przy „Okrągłym stole”, oraz podjęto działania związane z wypracowaniem dokumentu o wykazie chorób zawodowych.

19.06.2001r w Warszawie zorganizowano pikietę, podczas której na ręce Ministra Finansów złożono petycję w sprawie wynagrodzeń pielęgniarek i położnych. W listopadzie 2003 r. byliśmy współorganizatorami I marszu central związkowych. Wspólnie z sekcją krajową NSZZ Solidarność i Federacją Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia z Przewodniczącymi central związkowych: Forum Związków Zawodowych, Solidarności i OPZZ wręczaliśmy petycję przedstawicielom Rządu i Parlamentu, jako dowód sprzeciwu na prywatyzację ochrony zdrowia.

Jednym z najgłośniejszych protestów Związku, zapisanych pozytywnie w pamięci społecznej było „Białe miasteczko”, które po proteście w sprawie wynagrodzeń pielęgniarek i położnych oraz reformy opieki zdrowotnej w dniu 19 czerwca 2007r. założone zostało spontanicznie pod Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. W szczytowej fazie protestu pod kancelarią premiera protestowało do 3 tysięcy osób i było rozbitych 150 namiotów. 15 lipca 2007, po prawie miesiącu funkcjonowania, zdecydowano o zamknięciu „Miasteczka”, dzięki któremu doszło do wynagrodzeń w ochronie zdrowia uzyskany z nadwyżki funduszy rozdysponowanych w ramach NFZ.

9 grudnia 2009 r. OZZPiP organizuje w Sejmie konferencję pt. Wszyscy jesteśmy pacjentami. Podczas konferencji Członkowie OZZPiP apelowali do obecnych na sali przedstawicieli struktur rządowych, parlamentarnych i samorządowych, o podjęcie działań na rzecz pielęgniarek i położnych, których jest zbyt mało i brakuje również chętnych do podejmowania nauki w zawodzie.

W marcu 2011 r. Sejm uchwalił ustawę o działalności leczniczej, która przewidywała możliwość zatrudniania pielęgniarek w szpitalach na podstawie umów cywilno-prawnych. OZZPiP eksponował jednoznaczne stanowisko, że taka forma zatrudnienia spowoduje zwiększenie godzin pracy, a tym samym obniży jakość świadczeń zdrowotnych, zagrażając bezpieczeństwu pacjentów i obsługujących ich pielęgniarek i położnych. Zastrzegano również, że dyrektorzy szpitali, szukając oszczędności, będą wymuszali taką formę zatrudnienia i odstępowali od umów o pracę.

Mając na uwagę podstawowych praw pracowniczych, 17 marca 2011 r. Zarząd Krajowy OZZPiP zdecydował o okupacji galerii sejmowej. Protest trwał kolejne 9 dni. Mimo oczywistych przesłanek o naruszeniu praw pracowniczych, ówczesna Minister Zdrowia Ewa Kopacz przedstawiła pismo zapewniające pielęgniarki, że jest ich „sprzymierzeńcem” i nie dopuści do dalszego eskalowania trudności jakie wymuszają akcje protestacyjne. Niestety, tak się nie stało. Już w pierwszych miesiącach od rozpoczęcia kolejnej kadencji władze OZZPiP były współorganizatorem, razem z centralami związkowymi, Ogólnopolskich Dni Protestu (11-14 września 2013 r.).

W celu poprawy warunków pracy i płacy pielęgniarek i położnych w dniu 2 grudnia 2014 r. Zarząd Krajowy OZZPiP podjął uchwałę, zgodnie z którą zdecydowano o wszczynaniu sporów zbiorowych w zakładach pracy w całym kraju, a w razie konieczności podjęcia także strajku generalnego w 2015 r.

Żądania w sporze dotyczyły wzrostu wynagrodzeń zasadniczych, poprawy warunków pracy, niepowierzania pielęgniarkom i położnym prac przeznaczonych dla innych grup zawodowych: sekretarek medycznych, sanitariuszy, etc. 10 września 2015 r., zorganizowano w Warszawie manifestację. 23 Września 2015 r. podpisano Porozumienie gwarantujące pielęgniarkom i położnym udzielającym świadczeń kontraktowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wzrost wynagrodzenia o 400 zł (brutto brutto) przez kolejne cztery lata.

Zarząd Krajowy OZZPiP zaangażował się także w działanie zmierzające do wpisania naszej grupy zawodowej do koszyka świadczeń gwarantowanych, kontraktowanych przez NFZ, analogicznie do grupy zawodowej lekarzy. Deklaracje ówczesnej strony rządowej zakreślały termin wejścia w życie przepisów do końca 2017 r., co mimo licznych interwencji i zapewnień, nie zostało spełnione.

Zarząd Krajowy OZZPiP obecnej kadencji (2017-2021), podejmuje liczne, wielokierunkowe działania w celu poprawy dwóch priorytetowych obszarów związanych z zatrudnieniem tj. warunków pracy i wynagradzania.

Niezależnie od licznych konsultacji, wzajemnych uzgodnień, kierowane są opinie do projektów aktów prawnych (zazwyczaj negatywne, wymagające wielu korekt uwzględniających naszą pracę) i pisma do wszystkich instytucji i osób mających wpływ na funkcjonowanie ochrony zdrowia w Polsce i poprawę obsługi każdego pacjenta.

Organizowane są bezpośrednie spotkania z Ministrem i Ministerstwem Zdrowia, Głównym Inspektorem Pracy, Rzecznikiem Praw Dziecka, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Pacjenta, Prezesem NFZ. Zauważamy jednak, że inne zawody z naszej grupy zawodowej, tak zwanego „białego personelu”, są gloryfikowane i odbywa się to naszym kosztem. Każda jednak, taka sytuacja jest poddawana krytyce i wyrażamy swoje opinie, dokładnie wskazując zakres zagadnień i odpowiedzialności. To nie jest łatwe, jednak priorytetowe, szczególnie, kiedy pod wpływem postępujących zmian, w stosunku do innych grup zawodowych nasze, wcześniejsze ustalenia też wymagają zaktualizowania, a co najważniejsze szczegółowego sprawdzenia, jak w praktyce przebiega realizacja ustaleń przez poszczególne placówki, w stosunku do każdej z nas. Informacje otrzymywane bezpośrednio od zainteresowanych, znacznie różnią się od tego, co słyszymy w mediach.

Danych w skali kraju dotyczących sposobu realizacji Porozumienia, ciągle nam brakuje. Wszędzie sygnalizujemy, że sytuacja pielęgniarek i położnych powinna podlegać stałym, strategicznym zmianom, z zakreślonymi terminami realizacji.

Tego nie ma, a to skutkuje dowolną interpretacją i idącym za tym działaniem zmieniających się władz, w szerokim tego słowa znaczeniu, na różnych poziomach. W 2017 roku, opracowano w Ministerstwie Zdrowia dokument pn. „Strategia na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce”, która również nie spełnia oczekiwań środowiska w tym zakresie.

Działamy dalej, skutecznie i sprawnie oraz konsekwentnie zabiegając o to, by nasza praca była, tak jak na to zasługujemy właściwie wynagradzana, dawała satysfakcję i broniła naszej godności gwarantowanej Konstytucją RP.